De maatschappij wordt steeds individualistischer. Zelfontplooiing en carrière maken zijn vandaag de dag de hoofdzaak. Omzien naar de ander komt daardoor in het gedrang. “Dé perfecte timing om als The Passion voor het thema eenzaamheid te kiezen”, aldus Peter Heijkoop, wethouder Zorg en Welzijn.
“Eenzaamheid zie ik als één van de grootste problemen van onze hedendaagse samenleving”, start Peter Heijkoop zijn pleidooi.
“Eenzaamheid komt overal voor en het is niet gebonden aan specifieke groepen. Jongeren, ouderen, maar ook onder werkende mensen komt eenzaamheid voor. Je kunt om heel veel redenen eenzaam zijn. The Passion heeft daarin een heel mooi thema gekozen. Iedereen kent wel iemand die eenzaam is en het is mooi als we daar meer aandacht voor hebben en er zo veel mogelijk aandacht aan geven.”
Ik zag daar veel mensen genieten van elkaars gezelschap en het samen dingen doen. Geen allesomvattende oplossing, maar het draagt wel bij aan het doorbreken van alleen zijn.
De wethouder ziet eenzaamheid door zijn werk van dichtbij. Niet alleen de donkere kant, maar ook de mogelijke aanpak om eenzaamheid te lijf te gaan.
“Ik was laatst op werkbezoek bij de Coloriet, waar een inloop voor mensen met beginnende dementie is. Ik zag daar veel mensen genieten van elkaars gezelschap en het samen dingen doen. Samen naar muziek luisteren of een praatje maken met elkaar. Zoiets is geen allesomvattende oplossing, maar het draagt bij aan het doorbreken van alleen zijn.”
Onder ouderen komt veel eenzaamheid voor. Hun leven wordt steeds kleiner, omdat de mensen in hun omgeving komen te overlijden. Het sociale netwerk dunt uit en het komt vaak voor dat ouderen de hele dag alleen thuis zitten.
Ook onder jongeren speelt het thema, waaronder bij kinderen die in armoede leven. Ze kunnen minder vaak leuke dingen doen en soms zelfs niet mee op schoolreis. Dat zorgt voor een buitengesloten gevoel. Net als jongeren die niet uit de kast durven te komen en er niet over durven te praten. Ze zijn dan misschien wel omgeven door mensen, maar kunnen toch een eenzaam gevoel hebben. Ook nieuwkomers die de taal nog niet spreken, leven vaak een geïsoleerd bestaan.
Eenvoudige oplossingen als samen koken en eten, een bezoek van een buurtbewoner en het organiseren van beweegactiviteiten met kinderen uit het basisonderwijs.
De aanpak van eenzaamheid heeft de aandacht van de gemeente en wordt breedgedragen in Dordrecht.
“We hebben een plan naar de gemeenteraad gestuurd hoe we eenzaamheid aan willen pakken. Daarin gaat het voor bijvoorbeeld eenzame ouderen vooral om ontmoeten en om de momenten die we daarvoor willen creëren. We willen de fundering, die vooral wordt gevormd door de (zorg)professionals, verstevigen en daarin ondersteuning bieden.”
Het plan is een samenwerking van vele partijen in de stad en beschrijft wat de gemeente en haar partners allemaal doen aan eenzaamheid. Dat is een flink pakket waarbij de aandacht met name uitgaat naar maatregelen om eenzaamheid te kunnen signaleren om die vervolgens te kunnen doorbreken en structureel aan te pakken.
Dat klinkt misschien ingewikkeld, maar er worden ook eenvoudige oplossingen genoemd zoals samen koken en eten, een bezoek van een buurtbewoner en het organiseren van inlopen, groepsactiviteiten en beweegactiviteiten met kinderen uit het basisonderwijs.
We moeten terug naar de tijd waar zorgverleners meer tijd hebben voor een gesprek en meer oprechte aandacht hebben voor iemand.
“Eenzaamheid is niet van vandaag of gisteren, maar van een langere tijd. Door bezuinigingen op zorg en het enorme beroep op mantelzorgers is er steeds minder tijd voor de mens achter de zorgvraag. ‘Het tijdschrijven in de zorg waarbij een zorgbehandeling een x aantal minuten mag kosten, ligt helaas nog niet achter ons. We moeten terug naar de tijd waar zorgverleners meer tijd hebben voor een gesprek en meer oprechte aandacht hebben voor iemand. Dat is minstens zo betekenisvol als de medische zorg.”
Peter Heijkoop ziet ook in zijn nabije omgeving wel eens tekenen van eenzaamheid. “Ik heb het geluk dat mijn ouders nog werken en een rijk sociaal leven hebben. Bij mijn grootvader merk ik het wel, zijn leven wordt steeds kleiner. Ik zie het soms ook op werkbezoek, wat eenzaamheid kan doen. Mantelzorger zijn kan overigens ook eenzaam zijn, dat je bijvoorbeeld alleen maar gericht bent op een dementerende echtgenoot en je geen gesprek meer kunt voeren.
Een paar jaar terug merkte ik het aan een jongen in mijn voetbalelftal. Als je dan even doorpraat, dan merk je dat hij eenzaam was. Hij had zijn studie afgebroken, wist niet wat hij moest doen en zat de hele dagen thuis te gamen. Voetbal was het enige moment dat hij onder de mensen was.”
In sport is ook een trend te zien, waarbij steeds meer mensen een vereniging links laten liggen en er zelf op uit trekken. Peter Heijkoop is er heel erg voor om verenigingen en teamsporten te stimuleren, ook vanuit overheid.
“We hebben het niet alleen over een gezonde levensstijl, over goede beweging, maar ook over veel andere aspecten. Met anderen zijn, in een team kunnen functioneren en elkaar ontmoeten. Dat heb je veel meer bij teamsport dan dat je in je eentje een rondje gaat hardlopen. Mensen zijn steeds meer voor zichzelf bezig en minder voor de ander, terwijl wij als mensen toch gebakken zijn om met elkaar bezig te zijn. Wij komen het beste tot on recht in relatie tot een ander. Laten we dat feit niet vergeten en elkaar weer vaker opzoeken!”
Als we meer tijd steken in de buurt en in de mensen die er wonen, dan zou dat voor velen al heel betekenisvol zijn.
Dé grote “winstpakker” zou volgens Peter Heijkoop niet uit de pet van de overheid moeten komen. ‘Als iedereen zou weten wie zijn of haar buurman is en ook de moeite nemen om eens aan te bellen, dan zorgt dat voor meer sociale samenhang in de buurt. Als we meer tijd steken in de buurt, ondanks dat we het allemaal druk hebben, dan zou dat voor velen al heel betekenisvol zijn.
Ook kinderen die naar hun ouders of grootouders omkijken en op bezoek gaan is van enorme waarde. ‘Je bent niet alleen’ zou voor iedereen in Dordrecht realiteit moeten worden!”